امروزه در طب سنتی و گیاهی، عسل به خاطر خواص و طعم استثنایی خود دارای اهمیت بسزایی است و می تواند به تنهایی یا همراه با سایر گیاهان دارویی مورد استفاده قرار گیرد.
معمولاً در این روش از عسل برای شیرین کردن جوشانده، دم کرده، خیسانده های گیاهی مخلوط با عصاره و پوره میوه ها، سبزی ها، همراه با پودر گیاهان به طور کلی در تهیه پمادها، ضمادها و همچنین سایر مصارف بهداشتی و طبی استفاده میشود.
در حال حاضر گیاه درمانی به علت تأثیر مولایم گیاهان دارویی در مقایسه با داروهای شیمیایی، مورد توجه فزاینده قرار دارد و از حالت تجربی بدوی و از پوسته جادویی و اسرارآمیز خود درآمده و موثر بودن آن از نظر بالینی و علمی به اثبات رسیده است.
ترکیبات عسل:
- عسل مهمترین منبع مواد قندی است. قند های اصلی عسل را قندهای ساده (مونوساکاریدها) میگویند؛ مانند گلوکز و لوولوز که به ترتیب ۴۰ و ۳۴ درصد عسل را تشکیل می دهند.
علاوه بر قند های ساده، قندهای مرکب (پلی ساکاریدها) دیگری که از دو یا سه یا چند قند ساده درست شدهاند نیز در عسل وجود دارد، مانند مالتوز، ساکاروز، لاکتوز که از دو قند ساده تشکیل شده اند.
عسل های ایران مقدار متوسط گلوکز ۳.۳۳ درصد و مقدار فروکتوز ۸۵.۱۸۵ درصد گزارش شده است لولوز از شیرین ترین قندهای طبیعی است که ۷.۱ بار شیرین تر از ساکاروز (قند نیشکر) و ۲ تا ۵.۲ بار شیرین تر از گلوکز (قند انگور) است.
- عسل به لحاظ داشتن برخی از از مواد تخمیری در تبادلات غذایی و کمک به هضم غذا در میان خوراکی ها بالاترین مرتبه را دارد.
مهمترین مواد تخمیری موجود در عسل عبارتند از: آمیلاز که مواد نشاسته ای را به قند و اینورتاز که قند معمولی را به قند انگور و قند میوه تبدیل می کند ونیز کاتلاز، پروکسیداز ولیپاز.
۲۲ مورد از خواص تغذیه ای عسل :
۱. از ویژگیهای مهم عسل خاصیت میکروب کشی آن است. عسل یک ضد عفونی کننده طبیعی است.
تحقیقات انجام شده در سالهای اخیر نشان میدهد گذاشتن آن بر روی زخم ها مانع عفونت میشود.
از آنجایی که عسل حاوی مواد آنتی باکتریایی است، می تواند به خوبی باعث بهبود زخم ها شود. عسل نوعی تشعشعات رادیو اکتیو نیز دارد این امر میتواند در مبارزه با عفونت ها موثر باشد.
۲. عسل به راحتی هضم می شود. مولکولهای قند موجود در آن میتوانند براحتی به سایر قندها تبدیل شوند؛ به همین جهت حتی حساس ترین معده نیز می تواند آن را به سادگی هضم کند.
۳. منبع بسیار خوبی از آنتی اکسیدان است و به همین دلیل نقش بزرگی در جلوگیری از سرطان و همچنین بیماری های قلبی دارد.
۴. سطح کالری آن پایین است. عسل در مقایسه با سایر مواد قندی ۴۰% کمتر کالری دارد بدین ترتیب هرچند انرژی اش بسیار بالاست اما به وزن بدن شخص نمی افزاید.
۵. عسل به سرعت در خون پخش می شود. وقتی با میزان مناسبی آب مخلوط شود پس از ۷ دقیقه در جریان خون پخش می شود.
و با آزاد سازی مولکول قند به عملکرد بهتر مغز که اصلیترین مصرف کننده قند است کمک می کند و مانع بروز خستگی می شود.
۶. عسل در سلامت و ساخت عوامل خونی موثر است. عسل بخش مهمی از انرژی مورد نیاز برای ساخت عوامل خونی را تامین میکند. به علاوه باعث تمیز شدن خون میشود جریان خون و تنظیم و آسان میکند و مانع بروز مشکلات عروقی و تصلب شرایین می شود.
۷. عسل هرگز فاسد نمی شود، جهت نگهداری احتیاج به یخچال ندارد و می توان آن را در دمای اتاق نگهداری کرد.
۸. در درمان آلرژی های فصلی برای ساکنان مناطقی که عسل از گلهای همان منطقه به دست آمده، بسیار مفید است.
۹. باید توجه داشت که به علت داشتن گلوکز و فروکتوز باعث تولید انرژی سریع (سوختن گلوکز) و طولانی (سوختن فروکتوز) می گردد.
این قندها بدونهضم اولیه جذب میشود و از طریق عروق خونی که دیواره روده ها را می پوشانند.
وارد جریان خون میشوند سپس از طریق ورید وارد کبد می گردند و در آنجا به گلیکوژن تبدیل می شوند.
این ماده توسط بدن برای تولید انرژی به کار می رود.
مصرف مرتب عسل برای تقویت قوای جنسی و درمان ناتوانی های آن بسیار موثر است لذا از عسل با روش های مختلف و با ترکیب با عصاره گیاهان موثر در درمان این ناتوانی ها می توان بهره گرفت.
۱۰. عسل تنها غذایی است که استفاده از آن باعث نابودی چرخه طبیعت نمی شود.
۱۱. علاوه بر آنکه غذای خوبی به شمار می آید، می تواند به عنوان یک داروی مفید نیز مورد استفاده قرار گیرد.
بسیاری به این ماده غذایی لقب اکسیر طول عمر دادند و معتقدند که مصرف آن میتواند طول عمر را افزایش دهد.
۱۲. یکی از مواد مفید در مبارزه با قارچ ها و میکروب ها شمار میآید و میتواند پینه های دست و پا را التیام بخشد.
۱۳. انسان در سلامتی و محکم ساخته دندان ها و لثه نقش دارد و رنگ دندان را سفید تر می کند.
۱۴. عسل برای روده بسیار مفید است.
۱۵. عسل سستی و بی حالی عضلات را رفع میکند.
۱۶. پادزهر خوبی برای سموم، به خصوص مسمومیت های غذایی به شمار می رود.
۱۷. منبع خوبی برای تامین ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن است.
۱۸. با ارزشترین خواص تغذیه ای عسل در تولید انرژی و مکملی برای فراهم کردن میزان کالری بدن است.
۱۹. ساختار قندی ساده در تامین انرژی به خصوص در فعالیتهای پرتحرک بسیار حائز اهمیت است.
۲۰. ترکیبات آروماتیک یا همان عطر و رایحه عسل که مجموعه ای از عطر و طعم گل و گیاهان طبیعت است، نشاط خاصی را به فرد تغذیه کننده از عسل می دهد.
۲۱. مواد اسیدی موجود در عسل با توجه به کم بودن مقدارشان در عسل نقش اصلی در عطر و طعم عسل دارند. علاوه بر آن، ساختار و نوع این مواد در تعریف کیفیت عسل بسیار مهم است.
۲۲. میزان گرده در عسل بسیار مهم است؛ زیرا در پایداری عسل و همچنین شرایط نگهداری آن اثر مستقیم دارد.
وجود گرده سبب افزایش ارزش تغذیه ای آن می شود چون ثابت شده است بسیاری از مواد پروتئینی و آروماتیک از گرده به عسل افزوده می شود.
اما باید توجه داشت وجود گرده در عسل باعث ایجاد کانون های کریستالی و در نتیجه سرعت بخشیدن به فرایند کریستال شدن عسل می شود.
همچنین به دلیل بالا بودن رطوبت و مواد مغذی در گرده قدرت فسادپذیری بالایی دارد و پایداری عسل را برای نگهداری طولانی مدت کاهش می دهد.