زعفران به دلیل رنگ ، طعم و خاصیت دارویی یکی از با ارزش ترین و گرانترین ادویه های شناخته شده در سراسر جهان است.
ممکن است بپرسید چه خواص دارویی؟ ادویه ای که برای تقویت قلب ، ذهن و موارد دیگر فواید زیادی دارد.
به عنوان یکی از مهمترین گیاهان و ادویه جات در جهان و 14 گیاه برتر کتاب مقدس شناخته شده است.
زعفران به طور معمول مقدار بسیار کمی دارد زیرا بسیار گران است، هنگام خرید زعفران اکثرا با مثقال و گرم سر و کار داریم.
زعفران چیست؟ از کجا آمده است؟
گیاه زعفران (Crocus sativus) یکی از خانواده گل های Iridaceae است که شامل زنبق نیز می باشد.
کروکوس زعفران گیاهی چند ساله است که از پیاز می روید و در پاییز گل می دهد.
این ادویه در واقع از کلاله گل زعفران ناشی می شود که جدا شده و خشک می شود.(هر گل زعفران دارای 3 پرچم یا کلاله است.)
کلاله های خشک شده در تولید مواد آرایشی، دارویی و صنایع نساجی و پخت و پز استفاده زیادی دارد.
در حالی که گل زعفران بنفش است ، رنگ ادویه (پرچم های خشک شده) قرمز است.
زعفران چه ویژگی خاصی دارد؟
تولید فقط نیم کیلو زعفران احتیاج به حدود 75000 تا 125000 گل دارد.
چیدن این تعداد زعفران آن هم با شرایط سخت مخصوص به خود، باعث شده است که آن تبدیل به گرانترین ادویه جهان شود.
قیمت هر پوند (450 گرم) زعفران تقریبا 5000 دلار است.
این ادویه عجیب و غریب بومی اروپای جنوبی است اما امروزه در بسیاری از کشورها یافت می شود.
[irp posts=”695″ name=”خواص ترکیب عسل + دارچین”]بهترین زعفران جهان مال کجاست؟ این قابل بحث است،در حال حاضر بزرگترین تولید کننده ایران است.
طی قرن ها ، استفاده های زیادی از این ادویه صورت گرفته است. شفادهندگان مصری از آن برای درمان بیماری های دستگاه گوارش استفاده می کردند و در زمان رومی برای بهبود زخم و رفع شکایات دستگاه تنفسی فوقانی از آن استفاده می کردند.
از دیگر کاربردهای زعفران در طب سنتی می توان به عنوان داروی سقط جنین و در درمان اسپاسم، تب ، سرماخوردگی ، برونشیت و بی خوابی نام برد. در طب عامیانه و آیورودا ، از آن به عنوان گیاه خلط آور ، آرامبخش ، ضد آسم ، آداپتوژن ، واسطه و در انواع داروهای افیونی برای تسکین درد در طی قرن های 16 تا 19 استفاده می شده است.
همانطور که خواندید گرانترین ادویه دنیا در حال حاضر زعفران است و ایران بزرگترین قطب تولید کننده آن است.
اما متاسفانه طی سال های اخیر علی رغم ارز آوری خوبی که میتواند داشته باشد ولی زیاد در حوزه صادرات این ادویه فعال نبوده ایم.
زعفران از منظر طب سنتی :
زعفران در کتب طب سنتی بعنوان قبض کننده و گدازنده و به سبب قبضی که دارد، پزاننده است.
گرمای معتدل دارد و باز کننده است، رنگ و رو را صفا می دهد.
خوب آور است. زعفران برای ورم گوش سودمند است.
دید را جلا میدهد، و تیرگی چشم را برطرف می کند. شادی افزا و توان بخش قلب است.
اشتها را تقویت می کند، ولی کبد و معده را تقویت می کند، شهوت را زیاد میکند.
اثرات مثبت زعفران در سلامتی جسم :
1. سلامتی قلب و عروق :
مطالعات اخیر نوید زیادی از ترکیبات زعفران در ارتقا سیستم قلبی عروقی سالم را نشان می دهد.
به ویژه پروتئین های شوک حرارتی (HSPs) 27 ، 60 و 70 به طور قابل توجهی با سندرم متابولیک و تصلب شرایین در ارتباط هستند، بنابراین محققان اثر این گیاه را بر روی تیتر آنتی بادی های HSP در بیماران مبتلا به سندرم متابولیک بررسی کردند.
شرکت کنندگان به طور تصادفی در دو گروه قرار گرفتند و به آنها 100 میلی گرم در روز دارونما یا زعفران داده شد. بعد از سه ماه ، آنتی بادی های پروتئین شوک حرارتی 27 و 70 در گروه زعفران بسیار پایین آمدند.
داروی قلب دکتر خیراندیش با استفاده از سیر و زغفران :
حتما شما هم از تاثیر سیر 7 ساله یا 14 ساله در درمان بیماری های قلبی زیاد شنیده اید.
برای تهیه این سیر از آبلیمو بعنوان آب و از عسل بعنوان محرک و از زعفران برای رساندن تاثیرات این سیر به قلب استفاده می شود.
در طب سنتی، زعفران بعنوان مفرح قلب و یک داروی آرمبخش و خواب آور استفاده می شود.
[irp posts=”981″ name=”خرید 25 نوع از بهترین برنج های بازار”]
2. بهبود اختلالات نعوظ در مردان :
اختلال نعوظ (ED) بیش از 150 میلیون مرد در سراسر جهان را درگیر کرده است.
در طب سنتی، زعفران بدلیل داشتن ترکیب شیمیایی معروف به کروسین یک داروی موثر در زمینه رفع مشکلات نعوظ به حساب می آید.
در یک مطالعه آزمایشی برای ارزیابی این کاربرد سنتی ، 20 شرکت کننده مرد مبتلا به ED به مدت 10 روز مورد بررسی قرار گرفتند.
هر روز صبح، شرکت کنندگان یک مکمل زعفران حاوی 200 میلی گرم از این ادویه مصرف می کردند. شرکت کنندگان در آغاز مکمل و در پایان 10 روز تحت آزمایش توماسنس آلت تناسلی شبانه و پرسشنامه شاخص بین المللی عملکرد نعوظ (IIEF-15) قرار گرفتند.
پس از 10 روز استفاده از مکمل ، از نظر آماری بهبود قابل توجهی در توموس و سفتی نوک و همچنین تومس و سفتی پایه آلت تناسلی ایجاد شده بود و بهبود قابل توجهی در عملکرد جنسی اشخاص احساس شد.
3. دارای اثرات بالقوه ضد سرطانی :
سرطان امروزه عامل اصلی مرگ و میر در جهان است. زعفران به عنوان یک گیاه دارویی به دلیل قابلیت های ضدسرطانی شناخته شده است و آن را به عنوان یک درمان بالقوه طبیعی سرطان تبدیل کرده است.
در یک کارآزمایی بالینی تصادفی که در مجله Avicenna of Phytomedicine منتشر شد، اثرات ادویه در پاسخ به درمان در بیماران مبتلا به سرطان کبد مورد بررسی قرار گرفت.
سیزده شرکت کننده مبتلا به متاستاز کبد در این آزمون شرکت کردند و سپس به دو گروه مختلف تقسیم شدند.
هر دو گروه شیمی درمانی را دریافت کردند. در طی دوره های شیمی درمانی به شرکت کنندگان گروه 1 کپسول زعفران (50 میلی گرم ، دو بار در روز) داده می شد در حالی که گروه 2 دارونما دریافت می کرد.
از 13 نفری که شرکت کردند ، شش نفر انصراف دادند و هفت نفر تا آخر ادامه دادند.
در گروه زعفران ، دو شرکت کننده به درمان پاسخ جزئی و کامل (50 درصد) نشان دادند ، در حالی که در گروه دارونما هیچ پاسخی مشاهده نشد.
همچنین ، دو مورد مرگ در دارونما و یک مورد در گروه زعفران رخ داده بود.
این تحقیق نشان داد که این گیاه میتواند در بیمارانی که از سرطان مبتلا به متاستاز کبد رنج می برند مفید باشد.
4. بهبود علائم سندروم پیش از قاعدگی (PMS) :
سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یکی از رایج ترین مشکلات سلامتی برای زنان است که 2 تا 40 درصد زنان در سن باروری را تحت تأثیر قرار می دهد.
زعفران یک ضد اسپاسم عالی در نظر گرفته می شود، بنابراین محققان در مرکز تحقیقات بهداشت باروری ولی عصر (عج) دانشگاه علوم پزشکی تهران ارزیابی کردند که آیا می تواند علائم PMS را کاهش دهد.
در این آزمایش از زنان 20 تا 45 ساله با چرخه قاعدگی منظم که علائم PMS را حداقل به مدت شش ماه تجربه کرده بودند، استفاده شد.
زنان به طور تصادفی به دو گروه A و B تقسیم شدند :
گروه A هر روز دو وعده صبح و عصر 15 میلی گرم زعفران کپسولی دریافت می کردند.
گروه B دو بار در روز و برای دو دوره قاعدگی دارونما دریافت می کردند.
زنان با استفاده از پرسشنامه علائم روزانه قبل از قاعدگی (PDS) و مقیاس رتبه بندی افسردگی همیلتون (HAM-D) از نظر علائم PMS ارزیابی شدند.
نتایج نشان داد که بهبود قابل توجهی در هر دو آزمایش (PDS و HAM-D) برای زنان در گروه زعفران در مقایسه با علائم قبل از درمان آنها رخ داده است.
همچنین بهبود قابل توجهی در علائم PMS زنانی که از کپسول زعفران استفاده می کردند، مشاهده گردید.
[irp posts=”421″ name=”راهنمای خرید 33 مدل روغن زیتون”]5. سیری و کاهش وزن را تقویت می کند :
محققان نتیجه گرفتند که عصاره زعفران با مهار اشتها و تقویت کاهش وزن ممکن است به عملکردهای متابولیکی کمک کرده و با چاقی مقابله کند.
6. بهبود علائم مربوط به استرس و افسردگی :
افسردگی یک اختلال جدی در جامعه امروز است، با تخمین شیوع مادام العمر تا 21 درصد از جمعیت عمومی در برخی از کشورهای پیشرفته.
به عنوان یک گیاه درمانی ، در طب سنتی ایرانی از زعفران برای افسردگی استفاده می شود.
اطباء طب سنتی ایران خوردن چای زعفران را برای کاهش استرس و رفع اندوه و غم بسیار توصیه می کردند.
ارزش غذایی زعفران :
یک قاشق غذاخوری زعفران (تقریباً دو گرم) حاوی حدود:
- 6 کالری
- 1.3 گرم کربوهیدرات
- 0.2 گرم پروتئین
- 0.1 گرم چربی
- فیبر 0.1 گرم
- 0.6 میلی گرم منگنز (28 درصد DV)
- 1.6 میلی گرم ویتامین (30 درصد DV )
- 5.3 میلی گرم منیزیم (1 درصد DV)
- 0.2 میلی گرم آهن (1 درصد DV)
- 5 میلی گرم فسفر (1 درصد DV)
- 34.5 میلی گرم پتاسیم (1 درصد DV)
طعم زعفران چگونه است و چگونه می توانم از آن استفاده کرد؟
قسمت خوراکی زعفران کلاله یا پرچم است که یک ساقه بلند و نازک درون گل است.
بهتر است برای تهیه طعم زعفران با کیفیت از نخ های زعفران استفاده کنید.
هیچ جایگزینی مناسب برای زعفران وجود ندارد و به دلیل قیمت بالای آن، ادویه های ارزان قیمت، مشابه زعفران مانند گلرنگ در بازار وجود دارد که در هنگام خرید زعفران باید حواستان باشد تا سرتان کلاه نرود.
طعم زعفران چگونه است؟ زعفران بسیار معطر و طعم دار است و طعم آن کمی تند و تلخ می باشد.
زعفران برای چه استفاده می شود؟ از ازعفران در صنایع رنگرزی و آشپزی استفاده های متنوعی می کنند.
در صنایع غذایی جهت خوش عطر کردن و خوش رنگ غذا استفاده های فراوانی دارد.
کمتر آشپزی را میتوان پیدا کرد که در پخت غذا و سرو آن از زعفران استفاده نکند.
خرید انواع زعفران از دیجی کالا
خطرات و عوارض جانبی استفاده بیش از حد از زعفران :
زعفران به طور کلی برای بیشتر افراد بی خطر است، عوارض جانبی احتمالی ممکن است شامل اضطراب ، تغییر اشتها ، سرگیجه ، خواب آلودگی ، خشکی دهان ، حالت تهوع و سردرد باشد.
اگر به گونه های گیاهی مانند زیتون و آلوئه ورا حساسیت دارید ، ممکن است به زعفران نیز حساسیت داشته باشید.
اگر فکر می کنید علائمی از واکنش آلرژیک جدی دارید، به پزشک مراجعه کنید.
دوزهای بالای این ادویه به طور معمول ایمن نیستند و حتی می توانند مسمومیت ایجاد کنند:
از جمله عوارض جانبی جدی مانند ظاهر زرد پوست و چشم ، سرگیجه ، استفراغ ، اسهال خونی یا خونریزی از بینی ، لب ها و پلک ها.
دوزهای 12 تا 20 گرم می تواند باعث مرگ شود.
استفاده از زعفران بطور غلیظ و دوز بالا در دوران بارداری برای زنان باردار اصلا توصیه نمی شود، چون احتمال سقط جنین را بسیار بالا میبرد.
در صورتیکه داروهای مخصوص فشار خون استفاده می کنید قبل از مصرف زعفران با پزشک خود مشورت کنید.
بهترین روش دم کردن زعفران خوشرنگ و با کیفیت سریع و آسان :
برای دم کردن زعفران از روش زیر استفاده کنید زیرا خیلی ساده و سریع زعفرانی با رنگ عالی و کیفیت خوب خواهید داشت :
یک چهارم لیوان یا استکان را آب جوش بریزید سپس میزان زعفران دلخواه خود را به آب جوش اضافه کنید.
سپس یک تکه یخ را داخل آب جوش بیاندازید، با این کار یک شوک ناگهانی به زعفران داده خواهد شد و خیلی سریع رنگ پس می دهد.
در ادامه محلول را کنار شعله گرم قرار دهید تا دم بکشد.