نکاتی پیرامون یک تغذیه سالم

10 نکته حیاتی در مورد یک تغذیه سالم و خوب

1. در تغذیه خوب، دریافت عوامل غذایی مورد نیاز بدن به تناسب نیاز اهمیت فراوان دارد.

این نیاز در سنین مختلف، شرایط آب وهوایی مختلف و فعالیتهای مختلف و سلامت و بیماری متفاوت است.

2. بسیاری از بیماریها برخواسته از شیوه تغذیه است و بر این اساس دریافت مواد غذای ی به شكل سالم ضرورت دارد.

اهمیت تغذیه در تأمین سلامت و بیمار شدن بی رقیب است.

رسول خدا (ص) می فرماید: «معده خانه بیماریهاست».

بسیاری از مسائل از شیوه تغذیه و ورود غذا شروع میشود.

البته ضروری است از هرگونه افراط و تفریط در موضوع تغذیه پرهیز شود؛ برخی مردم را به ریاضت کشیدن و نخوردن غذا سوق میدهند که صحیح نیست، چرا که خداوند خوراکیها را خلق کرده تا اهل ایمان استفاده کنند.

از نعمتهای خدا باید استفاده بهینه نمود، منتها نباید زیاده روی کرد.

از طرف دیگر، عده ای هم بیش از اندازه مصرف می کنند. آمارهای ی که سالهای اخیر منتشر شده، نشان میدهد که در ایران، حدود ۲۰% «كم غذایی» و حدود ۴۰% زیاده خوری وجود دارد.

اضافه وزن یعنی زیاد خوردن.

جالب است که مراجعین از پزشکان سوال می کنند: «چه بخوریم تا چاق نشویم؟» به این افراد باید گفت : «نخورید تا به وضع طبیعی سالم بدن برگردید.»

امروزه فعالیتهای جسمانی اندک و پای تلویزیون رایانه و گوشی همراه نشستن، افزایش یافته است ساعات کار و بیداری تغییر کرده و دم به دم خوردن مرسوم است؛ در حالی که در آموزه های اسلامی، به ۲ دفعه غذا خوردن در روز تأکید شده و باید توجه داشت صبحانه غذای اصلی است که بایستی کامل خورد.

3.  افت تحصیلی با صبحانه نخوردن ارتباط دارد.

غذای میان وعده که دانش آموزان استفاده میکنند، برای ساعات پس از مصرف فرد مفید است ولی صبحانه را باید خورد و زود هم باید خورد.

این بحث علمی است و حتی یونسکو که رسالت بهداشتی ندارد، برای صبحانه خوردن دانش آموزان، سمپوزیومی برگزار کرد.

چکیده مباحث مطروحه، این بود که صبحانه، مسأله مهمی است و افت تحصیلی به صبحانه نخوردن دانش آموزان باز می گردد.

شام را هم باید زود و مختصر خورد که بعضی ها به اشتباه نمی خورند.

4. ساعات خواب و بیداری هم به مسأله تغذیه ارتباط دارد، در روایات آمده که شب زود خوابیدن لازم است.

اوایل شب، اوج ترشح هورمون «سوماتوتروپین» یا هورمون رشد است و آنابولیسم یعنی بازسازی بدن در آن ساعات بهتر انجام میشود.

لذا کسانی که زود شام می خورند و شب با فاصله یکی دو ساعت از آن به موقع میخوابند (نه این که تا شام خوردند بخوابند!)، حداکثر بازسازی بدن یا آنابولیسم در بدن آنها اتفاق می افتد.

باید توجه داشت، دو زمان برای خواب اصلا مناسب نیست؛ یکی بعد از طلوع فجر تا طلوع آفتاب و دیگری نزدیک غروب آفتاب.

این دو زمان اوج ترشح «کاتکولامینها» است مثل آدرنالین و نورآدرنالين.

لذا سکته های منجر به مرگ، عمدتا در این دو زمان اتفاق میافتد.

خواب بعد از طلوع فجر تا طلوع آفتاب را «خواب شقاوت» گفته اند و خواب نزدیک غروب هم خوابی عصبانی و ناراحت کننده و ناخوشایند است.

5. تغذیه با «کی خوردن» و «چه چیز خوردن» ارتباط دارد.

مثلا این که آیا صبح باید پنیر خورد یا نباید خورد، حکمتی دارد.

شخصی شب هنگام دید امام صادق (ع) پنیر میل می کنند. عرض کرد: «یابن رسول الله! از شما شنیده بودیم راجع به خوردن پنیر». فرمودند: شب پنیر می خورم.

در پنیر نسبت کلسیم به فسفر یونیزه بالا رفته و خوردن آن در شب هنگام، خواب را آرام می کند.

خواب دارای سیکل ۹۰ دقیقه ای است، یعنی کسی که می خوابد ۹۰ دقیقه بعد بیدار میشود، حرکتیمی کند و خمیازه میکشد، باز ۹۰ دقیقه می خوابد. ۴ دوره ۹۰ دقیقه ای که از اول شب شروع می شود، جای ۶ دوره ۹۰ دقیقه ای که از آخر شب شروع می شود را می گیرد و دارای همان کارائی و اثر بخشی است.

بنابراین، انسان عاقل زمان خواب خود را به گونه ای تنظیم می کند که بازسازی بدن به بهترین وجه باشد.

بر این اساس، چهره های افرادی که شبها زود میخوابند یا چهره هایی که دیر میخوایند متفاوت است؛ چهره های تکیده مربوط به آخر شبی ها و چهره های شاداب برای آنهایی است که ابتدای شب میخوابند.

6. آموزش، مسأله مهمی است، شهروندان به خصوص نسل جوان، نیازمند تربیت تغذیه ای و بهداشتی هستند.

البته زیربنای این تربیت، اطلاعات علمی است و لازم است افراد در این خصوص مطالعه نمایند.

و به این آگاهی برسند که مثلا سوسیس و کالباس را نباید خورد.

سوسیس و کالباس دارای نیتریت و نیترات است که به منظور افزایش زمان نگهداری آن و تغییر رنگ اضافه میشود. این دو قطع و بدون شک زیان بخش است.

7. اجتناب از مصرف سرخ کردنیها ضرورت دارد.

روغن وقتی حرارت می بیند، در آن اکرولنین ایجاد میشود که سرطان زاست.

یعنی گلیسرول آلدئیدی میشود(چه روغن سرخ کردنی باشد یا داخل دستگاه های کردنی ببرند).

به طور کلی، روغن حرارت بالا نباید ببیند. برای سرخ کردن، روغن های مناسب وجود دارد که حالت مایع دارد اما اتصال مضاعف در آن فوق العاده کم است، البته اینها هم نباید حرارت بالا ببینند.

باید تلاش شود به طور طبیعی استفاده از غذاهای سرخ کردنی حذف شود و روغن نباتی جامد و مایع اصلا مناسب نیست، بهتر است از روغن زیتون بکر استفاده شود.

8. در آداب غذاخوردن، لقمه کوچک گرفتن و خوب جویدن اهمیت فراوان دارد، چون این عمل به هضم غذا کمک می کند.

در دستگاه گوارش انسان، اندام دیگری که کار دندان را انجام دهد وجود ندارد.

چنانکه میدانیم، غذا در ورود به معده یک دفعه شروع به زیر و رو شدن نمی کند، بلکه لایه لایه با بزاق آمیخته شده سپس حرکات دودی شکل آن شروع میشود و غذا را جابه جا می کند.

با خوردن اندکی نمک در هنگام شروع غذا که مستحب است، «آمیلاز» بزاق ترشح میشود.

چون در ساختمان آلفا آمیلاز بزاق یا پتیالین، یون کلر وجود دارد، افزودن آن کوآنزیم به محیط، فعالیت آن آنزیم را تشدید می کند.

بنابراین، سیب زمینی پخته ای که کمی نمک روی آن زده شده، راحت تر از مصرف بدون نمک آن است.

باید توجه داشت نمک اگر زیاد خورده شود چیز بدی است و اگر متناسب مصرف شود چیز خوب و لازمی برای بدن است.

9. آب خوردن وسط غذا خوب نيست، چون شیره گوارشی را رقیق می کند.

آب، توقفی در معده ندارد و سبب می شود مواد غذایی هضم نشده را هم از معده تخليه كند و در نتیجه جذبی هم صورت نمی گیرد.

بهتر است آب را نیم ساعت قبل از غذا و یا ۲/۵ ساعت بعد از بنوشند.

به عبارت دیگر، نوشیدن آب همراه با غذا، معده را رقیق می کند و باعث می شود مواد مغذی و ویتامین های موجود در غذا به طور کامل جذب بدن نشوند. هنگام غذا خوردن، معده پر و سنگین شده و ورود آب در این زمان به بدن باعث می شود «آنزیمهای هضمی» نتوانند کار خود را به درستی انجام دهند و انسان دچار رفلاکس معده خواهد شد.

امام رضا(ع)، در رساله ذهبیه اش که برای مأمون مرقوم داشته است می فرماید: هر کس میخواهد معده اش اذیت نکند، در وسط غذا آب ننوشد تا از خوردن فارغ شود و هر کس این کار را انجام دهد، یعنی وسط غذا آب بنوشد، بدنش از نظر طبیعت «تر» گشته و معده اش ضعيف میشود؛ رگها نیروی طعام را به خود جذب نمی کنند و در معده سفت می گردد.

10. با یاد خدا شروع کردن به انسان آرامش می دهد.

غذا را باید در محيط آرام و دور از عصبانیت و ناراحتی و با لذت خورد که تأثیر بسیار مثبتی در هضم و جذب غذا دارد.

اگر میخواهید عمر دراز، توأم با سلامتی و نشاط جوانی داشته باشید نکات زیر را مدنظر داشته باشید:

• میوه های رسیده در آفتاب، تازه و مربوط به همان فصل را مصرف کنید.
• غلات را کامل و طبیعی و بدون اضافه کردن قند بخورید.
• حبوبات و گوشت را از بهترین و تازه ترین نوع آن انتخاب کنید.
• سبزیها و چاشنی های معطر را تازه و طبیعی مصرف کنید.
• از گل ها و گیاهان شفابخش، خیسانده، دم کرده، جوشانده درست کنید و مصرف نمایید.
• قندهای طبیعی و عسل طبیعی و خالص را به کار ببرید.
• آب میوه ها و سبزیهای شفا بخش را که طبیعی باشد بنوشید.